Prawo Rodzinne

Sprawy rozwodowe rozpoznaje Sąd Okręgowy w składzie jednego sędziego i dwóch ławników. Zarówno sędzia jak i każdy z ławników może zadawać stronom pytania, w praktyce czyni to z reguły tylko sędzia.

Sądem właściwym miejscowo jest sąd ostatniego miejsca zamieszkania małżonków, jeśli choć jedno z nich ma tam jeszcze miejsce zamieszkania lub pobytu.
W przypadku braku zaistnienia powyższej przesłanki, właściwym będzie sąd wg miejsca zamieszkania pozwanego, natomiast jeśli i ta podstawa również nie występuje, to właściwy będzie sąd wg miejsca zamieszkania powoda.

Co warte jest podkreślenia – o właściwości miejscowej nie decyduje miejsce zameldowania, ale miejsce przebywania z zamiarem stałego pobytu.

Bardzo istotną kwestią w rozpoznawaniu spraw rozwodowych jest przesłuchanie stron, które ma na celu ustalenie czy nastąpił zupełny i trwały rozpad pożycia oraz okoliczności, które do tego doprowadziły, a także okoliczności dotyczące małoletnich dzieci (jeśli są) i ich sytuacji.

Jeśli jeden z małżonków celowo nie będzie stawiał się na rozprawy, to sąd może pominąć dowód z jego przesłuchania i wydać wyrok zaoczny.

Jeśli małżonkowie nie mają wspólnych, małoletnich dzieci, a pozwany uznaje żądanie pozwu, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe do przesłuchania stron i sprawa z reguły kończy się na pierwszej rozprawie (rozwód jest wtedy prawomocnie zakończony po upływie 3 tygodni od wydania wyroku w I Instancji).

Jeśli sąd nabierze przekonania, że istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, zawiesza postępowanie. Może to uczynić tylko raz w toku postepowania, zaś – jak wskazuje Sąd Najwyższy – postanowienie w tym przedmiocie może być wydane tylko na rozprawie.

Podjęcie zawieszonego postępowania może nastąpić na wniosek strony, po upływie 3 miesięcy od momentu zawieszenia. Co istotne – jeśli żadna ze stron nie zgłosi takiego wniosku w terminie roku od dnia zawieszenia, sprawa zostanie umorzona.

Warto dodać, że w sprawach małżeńskich, również każda ze stron może wnosić o zawieszenie postępowania, jak również o skierowanie sprawy do postepowania mediacyjnego. Skierowanie sprawy do mediacji jest możliwe również wtedy, gdy sprawa jest zawieszona.

W sytuacji wytoczenia sprawy rozwodowej nie jest możliwe wytoczenie powództwa wzajemnego o rozwód. Można natomiast wytoczyć powództwo wzajemne o unieważnienie małżeństwa, o ustalenie istnienia albo nieistnienia małżeństwa.

W czasie trwania sprawy o rozwód, nie może być wszczęta odrębna sprawa o zaspokajanie potrzeb rodziny, władzę rodzicielską, kontakty z dzieckiem czy alimenty. Postępowanie w tego typu sprawach, wszczęte przed złożeniem sprawy rozwodowej ulega zawieszeniu.

adw. Patrycja Pietryka