Prawo Rodzinne

Jeśli pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny, a nie trwały (jak w przypadku rozwodu) rozpad pożycia małżeńskiego, można żądać sądowego orzeczenia separacji. W wyroku orzekającym separację, sąd orzeka podobnie jak przy rozwodzie tj. rozstrzyga kwestię winy małżonków w rozpadzie pożycia (chyba, że wspólnie wnoszą o zaniechanie orzekania w tej kwestii), ustala alimenty na małoletnie dzieci, a także rozstrzyga kwestię władzy rodzicielskiej i kontaktów z małoletnim dzieckiem. W sytuacji jeśli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie,  sąd ustala sposób korzystania z tego mieszkania.

Główną różnicą pomiędzy orzeczeniem separacji, a rozwodu jest fakt, że separacja może zostać zniesiona (przywrócenie pomiędzy małżonkami stanu sprzed daty orzeczenia separacji), zaś rozwód w sposób definitywny i trwały kończy związek małżeński. Z chwilą prawomocnego orzeczenia separacji, pomiędzy małżonkami powstaje przymusowy ustrój rozdzielności majątkowej, który podczas trwania separacji nie może zostać przez małżonków samodzielnie reaktywowany. Konsekwencją separacji prawnej jest możliwość dochodzenia alimentów od drugiego  małżonka, podobnie jak w sytuacji orzeczenia rozwodu.

Po prawomocnym orzeczeniu separacji, małżonkowie mogą występować o podział majątku dorobkowego. Po zniesieniu separacji – w przypadku zgodnej woli małżonków – ustrój rozdzielności majątkowej zostaje zachowany.

Co istotne – małżonkowie pozostający w separacji nie dziedziczą po sobie z ustawy, małżonek separowany traci również prawo do zachowku.

Pozew o separację wnosi się do Sądu Okręgowego, wg miejsca zamieszkania/ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków. Do pozwu obligatoryjnie dołączyć należy akt małżeństwa, a także akt urodzenia dzieci (w sytuacji posiadania przez małżonków wspólnych, małoletnich dzieci). Pozew należy przesłać listem poleconym/złożyć w biurze podawczym sądu w dwóch egzemplarzach. Opłata od pozwu o orzeczenie separacji wynosi 600 zł. W przypadku zgodnego wniosku stron w tego typu sprawie, opłata zostaje zmniejszona do kwoty 100 zł. W sytuacji braku porozumienia w sprawach małoletnich dzieci, należy przedłożyć do sądu – na poparcie swoich twierdzeń – wszystkie istotne dowody – zdjęcia/faktury/rachunki/zaświadczenia i wszelkie inne dokumenty, które mają dla sprawy ważne znaczenie.

Tak jak w przypadku sprawy rozwodowej, w sprawie o orzeczenie separacji sąd wyznacza rozprawę sądową, na której przesłuchuje małżonków. W sytuacji jeśli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi małżonek wnosi o rozwód, sąd orzeka rozwód.

Separacja może pełnić funkcję naprawczą związku. Uporządkowanie stosunków osobistych i majątkowych między małżonkami może przyczynić się do wznowienia ich wspólnego pożycia.

Stan prawny na dzień 17.09.2022 r.

Adwokat Patrycja Pietryka