Sprawa rozwodowa – właściwość sądu
Właściwość sądu w sprawach rozwodowych określona została w art. 41 kodeksu postępowania cywilnego. Co należy podkreślić, właściwość w tych sprawach zawsze ma charakter właściwości wyłącznej. Oznacza to, że w sprawach tych nie jest dopuszczalne zawieranie umów prorogacyjnych (umów na właściwość sądu).
Zgodnie z dyspozycją art. 41 kpc w sprawach rozwodowych sądem właściwym do rozstrzygania sprawy jest w pierwszej kolejności sąd właściwy dla miejsca zamieszkania małżonków (najbliższy sąd okręgowy dla ostatniego, wspólnego miejsce zamieszkania małżonków, jeśli choć jedno z nich w okręgu tym posiada jeszcze miejsce zamieszkania/zwykłego pobytu). Zameldowanie w danej miejscowości nie ma znaczenia dla właściwości sądu. Istotne jest bowiem faktyczne miejsce pobytu/zamieszkiwania małżonka.
(Miejsce zwykłego pobytu oznacza czasowe przebywanie małżonka w tym miejscu, nawet bez zamiaru stałego pobytu, natomiast miejsce zamieszkania to miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu – znajduję się tam centrum życiowe (zawodowe/prywatne).
Jeśli brak w/w podstawy, wówczas sądem właściwym będzie sąd właściwy dla miejsca zamieszkania Pozwanego, zaś jeśli brak i takiej podstawy, to sądem rozstrzygającym będzie sąd właściwy dla miejsca zamieszkania Pozwanego.
Pojawia się pytanie, co w sytuacji gdy strony nie mieszkają w Polsce? Jak wtedy ustalić właściwość Sądu?
W takiej sytuacji Sąd Najwyższy zobligowany jest wyznaczyć Sąd właściwy do rozpatrzenia sprawy. Uczyni to na wniosek Sądu Okręgowego, do którego wpłynęła sprawa rozwodowa, który następnie prześle Sądowi Najwyższemu akta sprawy. Najlepiej zatem wybrać samemu sąd, który naszym zdaniem jest najbardziej zasadny i najwygodniejszy do rozpoznania sprawy (np. znajdujący się najbliżej lotniska albo miejsca gdzie małżonkowie często przyjeżdżają w odwiedziny do rodziny) i zasugerować, aby Sąd Najwyższy wskazał właśnie ten sąd.
Sąd Najwyższy wskazując sąd okręgowy powinien mieć na względzie zasady ekonomii procesowej, a także interesy stron i osób, które mogą być zaangażowane w postępowanie (np. świadków).
W jakich sytuacjach właściwa jest jurysdykcja sądu polskiego w sprawach rozwodowych?
Właściwość jurysdykcji polskiej, określona została w art. 11031 kodeksu postepowania cywilnego. Zgodnie z dyspozycją wskazanego przepisu, sprawy rozwodowe należą do jurysdykcji polskiej w sytuacji, gdy:
oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Polsce, jeśli jedno z nich nadal ma miejsce zam. lub miejsce zwykłego pobytu w Polsce, lub
2) małżonek będący stroną powodową ma co najmniej od 1 roku – bezpośrednio przed wszczęciem sprawy rozwodowej – miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Polsce, lub
3) małżonek będący stroną powodową jest obywatelem polskim i ma co najmniej od 6 miesięcy – bezpośrednio przed wszczęciem sprawy rozwodowej – miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Polsce, lub
4) oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.
W razie pytań zapraszam do kontaktu z Kancelarią.
Pozdrawiam,
Adwokat Patrycja Pietryka