Prawo Karne

• Kto może zawiadomić o podejrzeniu popełnienia przestępstwa?

Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego, każdy kto dowiedział się o popełnieniu przestępstwa z urzędu, jest zobowiązany powiadomić organy ścigania. Nie ma tu znaczenia, wiek, płeć, czy narodowość. Nie ma znaczenia czy zawiadamiającym jest sprawca, obcokrajowiec, czy osoba niepełnoletnia. Dopuszczalne jest również złożenie wniosku anonimowego. Każde zawiadomienie powinno obligować funkcjonariuszy do podjęcia odpowiednich, niezwłocznych działań. Jeśli zawiadamiający nie włada językiem polskim, protokół przyjęcia zawiadomienia powinien być sporządzony z udziałem tłumacza.

• Gdzie można zgłosić zawiadomienie?

Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, można zgłosić w dowolnej jednostce Policji lub Prokuratury, która następnie po zbadaniu sprawy, jest zobowiązana przesłać zgłoszenie do jednostki właściwej, tj. mieszczącej się na obszarze, w którym doszło do popełniania czynu zabronionego.

• W jakiej formie można dokonać zawiadomienia?

Zawiadomić można ustnie udając się na Policję lub do Prokuratury. Z zawiadomienia sporządza się protokół, a zawiadamiającego przesłuchuje w charakterze świadka. W protokole może być zamieszczony wniosek o ściganie. Zawiadomienie pisemne polega na złożeniu w biurze podawczym organów ścigania lub przesłania pocztą pisma – ,,zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa’’.

Pismo powinno spełniać wymogi procesowe, określone w art. 119 kodeksu postępowania karnego, tj. m.in.:

– zawierać oznaczenie organu, do którego jest kierowane;

– adres organu;

– dane wnoszącego;

– dokładny opis stanu faktycznego (kiedy doszło do zdarzenia, o jakiej godzinie, w jakim miejscu, podanie danych osoby podejrzanej, określenie pokrzywdzonego);

– własnoręczny podpis wnoszącego;

– data sporządzenia pisma.

• Co dzieje się w sytuacji, gdy przesłane zawiadomienie jest niepełne lub niejasne?

W sytuacji jeśli organ ścigania dostrzeże braki formalne (w praktyce często się tak zdarza, jeśli zawiadamiającym nie jest podmiot profesjonalny), prześle wezwanie do uzupełnienia braków formalnych. Należy również liczyć się z faktem, że niebawem zostanie się wezwanym do złożenia zeznań w charakterze świadka.

• Co można poprosić organy ścigania o potwierdzenie złożonego zawiadomienia?

Na wniosek pokrzywdzonego składającego zawiadomienie, wydaje mu się potwierdzenie złożenia takiego pisma, które powinno zawierać datę oraz wskazywać miejsce jego przyjęcia, oznaczenie organu przyjmującego wraz z danymi kontaktowymi, nadaną sygnaturę, informacje określające tożsamość pokrzywdzonego, czas i miejsce popełnienia czynu, którego dotyczy zgłoszenie, a nadto zwięzły opis czynu i wyrządzonej szkody.

• W jakim czasie po otrzymaniu zawiadomienia, organy ścigania będą podejmować czynności procesowe?

Niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu dokonania przestępstwa, organ powołany do prowadzenia postępowania przygotowawczego, obowiązany jest wydać postanowienie o wszczęciu bądź o odmowie wszczęcia śledztwa.

W literaturze prawniczej wskazuje się, że w sytuacji istnienia przesłanek wszczęcia lub odmowy wszczęcia postępowania, bez konieczności dokonywania czynności sprawdzających, powinno to zostać uczynione w ciągu trzech dni. ,,Termin jednak nie jest określony przez ustawodawcę i nie powinien być w sposób sztuczny zakreślany, ponieważ okoliczności czasu wszczęcia postępowania będą zależeć od takich przesłanek, jak czytelność zawiadomienia, jego obszerność oraz stopień skomplikowania stanu faktycznego’’ (Świecki Dariusz (red.), Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany, LEX).

Adwokat Patrycja Pietryka